آندومتریوز:
اگر مخاط رحم خارج از آن در هر قسمت از بدن، مثلاً داخل لگن کاشته شده و رشد نماید به آن آندومتریوز گفته می‌شود. آندومتریوز سبب اختلال در عملکرد اسپرم، تخمک، تخمدان‌ها، رحم و لوله‌های رحمی می‌شود.
آسیب به لوله‌های رحمی و یا انسداد آن:
علت آن معمولاً عفونت و التهاب لوله‌های رحمی می‌باشد. شایع‌ترین علت عفونت و انسداد لوله‌های رحمی، عفونت با کلامیدیا است که از طریق مقاربت منتقل می‌شود.جهت بررسی لوله های های رحمی توسط پزشک عکس رنگی رحم یا هیستروسالپنگوگرافی درخواست می شود .
هیستروسالپینگوگرافی
پرتونگاری از لوله‌های رحمی پس از تزریق ماده حاجب به درون رحم را هیستروسالپینگوگرافی (Hysterosalpingography) می‌گویند. رحم لوله‌نگاری یک روش تصویربرداری پزشکی است که برای مطالعه رحم و لوله‌های رحمی کاربرد دارد. در این روش معمولاً پس از تزریق ماده حاجب به داخل رحم از طریق ورود کاتتر به گردن رحم (سرویکس) از آن عکس برداری می‌شود.این روش در تشخیص برخی بیماری‌های رحمی مانند سندرم آشرمن و انسداد لوله‌های رحمی کاربرد دارد.در این روش از اشعه ایکس استفاده می شود. این اقدام باید در مرحله فولیکولار چرخه قاعدگی انجام شود و درحاملگی ممنوع است.ادعا شده است که پس از انجام HSG احتمال حاملگی افزایش می یابد. یک رادیولوژیست باتجربه می تواند با استفاده از یک کاتتر، لوله‌ای که مسدود شده را مجددا باز کند. معمولا با روش کنتراست رادیوگرافی و با تزریق ماده حاجب (dye) به داخل حفره رحم از طریق واژن وسرویکس انجام می شود. اگر لوله های فالوپ باز باشند، کنتراست لوله ها را پر می کند و به داخل حفره شکمی می‌ریزد.در نهایت می‌توان تعیین کرد که لوله های فالوپ باز یا مسدود شده اند و اینکه انسداد در محل اتصال لوله و رحم (پروگزیمال) قرار دارد یا در انتهای لوله فالوپ (دیستال).
توصیه های لازم پیش از عکس برداری رنگی رحم :
1-پیش از گرفتن عکس مطمئن شوید که به عفونت رحمی مبتلا نیستید .برای اطمینان ،با پزشک خود مشورت کنید.
2-در زمان عکس برداری، از باردار نبودن خود مطمئن شوید.
3-بهترین زمان برای عکس برداری، بعد از پایان دوره قائدگی و پیش از تخمک گذاری است و از روز پاک شدن (پایان یافتن دوره قاعدگی ) تا انجام عکس رنگی، مقاربت نداشته باشید .
4-استحمام و اصلاح ناحیه تناسلی الزامی است.
5-توصیه می شود معده پیش از انجام عکس برداری خالی نباشد .بنابراین یک آبمیوه شیرین همراه خود داشته باشید.
6-همراه داشتن پد بهداشتی به علت خروج ماده عکس برداری بعد از گرفتن عکس الزامی است.
7-ممکن است پزشک آنتی بیوتیک تجویز کند.
8-در صورت لزوم مسکن برای کاهش درد مصرف شود.
9-در صورت همراه داشتن شیء فلزی آن را خارج کنید.
مراحل انجام کار:
بیمار بر روی تخت مخصوص عکس برداری (فلوروسکوپی) قرار می گیرد.این تخت مشابه تخت معاینه زنان است .از وسیله ای به نام اسپکلوم استفاده می شود تا دهانه رحم مشهود باشد .
سپس لوله ای نازک در داخل دهانه رحم قرار می گیرد.اسپکلوم خارج می شود و بیمار در وضعیت راحت قرار می گیرد . از طریق لوله ،ماده حاجب وارد رحم می شود. زمانی که این لوله نازک، داخل رحم قرار می گیرد و ماده حاجب تزریق می شود، ممکن است قدری احساس درد و انقباض در قسمت زیر شکم وجود داشته باشد که شبیه دردهای زمان قاعدگی والبته گذرا است.
در این حالت، رادیولوژیست، باز یا بسته بودن لوله های رحمی را ارزیابی می کند.
اعتبار عکس به مدت 5 َسال می باشد و پس از این تاریخ بنا به تشخیص پزشک احتمال در خواست انجام عکس رنگی از رحم می باشد. گاهی با توجه به گزارش عکس نیاز به اقدامات درمانی ویا جراحی پیشرفته می باشد که توسط پزشک انجام می شود .
عوارض هیستروسالپنگوگرافی چیست؟
معمولا این روش عوارضی ندارد ولی عوارض نادر آن شامل :
درد گذرا ،عفونت ،لکه بینی و خونریزی ،در صورت تب و تداوم درد به مدت چند روز باید به پزشک اطلاع داده شوند .
سندرم تخمدانهای پلی کیستیک:
کیست تخمدان در خانم‌ها یک بیماری نسبتاً شایع است ولی با سندرم تخمدانهای پلی کیستیک متفاوت است. در سندرم تخمدانهای پلی کیستیک، هر دو تخمدان پر از کیست‌های ریز و درشت می‌شود. در این سندرم، تخمدان‌ها شروع به ترشح هورمون‌های مردانه کرده و سبب ایجاد پرموئی در خانم‌ها و آسیب به تخمک‌گذاری می‌گردد.سندرم تخمدانهای پلی کیستیک سبب مقاومت بدن در برابر انسولین شده و منجر به چاقی خانم نیز می‌شود.
یائسگی زودرس:
قطع شدن عادات ماهیانه و خالی شدن تخمدان‌ها از فولیکول قبل از 40 سالگی را یائسگی زودرس می‌گویند. اگرچه علت آن هنوز نامشخص است ولی بعضی موارد مثل بیماری‌های خودایمنی، رادیوتراپی، شیمی درمانی و سیگارکشیدن را جزو عوامل ایجاد کننده یائسگی زودرس می‌دانند