آنتی مولرین (AMH) چیست؟
AMHهورمونی است که توسط فولیکول های در حال رشد (حاوی تخمک) تولید می شود، از این رو شاخصی از تعداد و کیفیت تخمک های در حال تولید در چرخه قاعدگی محسوب می شود.در زنان این هورمون بوسیله سلول های گرانولوزا در فولیکول های موجود در تخمدان ساخته می شود.
اندازهگیری سطح این هورمون برای ارزیابی تعداد فولیکولهای باقیمانده (ذخیره) یا تخمک ها در تخمدان اهمیت دارد. ارزیابی ذخیره تخمدانی توسط هورمون های سرمی FSH و AMH و سونوگرافی لگن انجام می گیرد. حساسیت تست AMH بسیار بالا است و حتی از این تست به تنهائی میتوان برای غربالگری اولیه ذخیره تخمدانی استفاده کرد.
FSH چیست؟
هورمون FSH قسمتی مهم از سیستم تولید مثل است. این هورمون مسئول رشد فولیکول های تخمدان است. فولیکول ها استروژن و پروژسترون را در تخمدان تولید می کنند و چرخه پریودی را در زن حفظ می کنند. در مردها، هورمون FSH قسمتی از رشد غده جنسی برای تولید اسپرم می باشد. آزمایش FSH مقدار FSH را در خون اندازه گیری می کند. پزشک آزمایش FSH را برای یافتن علائم سیستم تولید مثل درخواست می دهد.
دلایل انجام آزمایش برای زنان:
بررسی مشکلات ناباروری بررسی چرخه های قاعدگی نامنظم تشخیص اختلالات غده هیپوفیز یا بیماری های تخمدان .
دلایل انجام آزمایش در مردان:
ارزیابی تعداد کم اسپرم ،ارزیابی هیپوگنادیسم یا نارسایی گناد است.
TSH چیست؟
چگونگی تأثیر تیروئید بر تخمکگذاری:
سطح غیرطبیعی هورمونهای تیروئید تأثیر زیادی در فرایند تخمکگذاری و عادت ماهانه دارد. مشکلات تیروئید میتواند باعث تغییر سطح هورمونهای بارداری و همچنین اختلال در چرخۀ کنترل این هورمون و ایجاد مشکلاتی در فرایند تخمکگذاری و چرخۀ عادت ماهانه شود.مراحل اولیۀ اختلال عملکرد تیروئید، قبل از آشکار شدن نشانههای آن میتواند باعث تغییراتی در فرایند تخمکگذاری و همچنین قابلیت پذیرش آندومتر برای لانهگزینی جنین شود که این موارد میتواند باعث ایجاد مشکلاتی در باروری فرد شود.
تشخیص پرکاری و کمکاری تیروئید
علائم بیماری در پرکاری و کمکاری تیروئید ممکن است متفاوت باشد. بیمار مبتلا به کمکاری تیروئید ممکن است از بیحالی، افزایش وزن خفیف، ناتوانی در تحمل سرما، یبوست، خشکی پوست، اختلال روانی، افسردگی، عادت ماهانۀ نامنظم و گرفتگی صدا شکایت داشته باشد.
علائم فیزیکی که ممکن است در معاینه مورد توجه پزشک قرار گیرد :
بزرگ یا دردناک شدن غدۀ تیروئید، ضربان قلب پایین، تغییر در بافت پوست یا مو و تغییراتی در واکنشهای عصبی است.فرد مبتلا به پرکاری تیروئید از برافروختگی، ضربان قلب بالا، ناتوانی در تحمل گرما، کاهش وزن، تغییرات احساسی و درد گردن شکایت دارد.
نشانههای فیزیکی که ممکن است در معاینه مورد توجه پزشک قرار گیرد :
غدۀ تیروئید بزرگ شده یا برآمده، بیرونزدگی چشم یا اگزوفتالموس، ضربان بالای قلب، لرزش، تغییراتی در پوست یا مو و در موارد شدید، از دست دادن بافت عضلانی و مشاهدۀ تغییرات قلبی روی نوار قلب است.
آزمایش خون برای اندازه گیری هورمون محرک تیروئید یا TSH، کارآمدترین و دقیقترین آزمایش موجود برای کمکاری یا پرکاری تیروئید است. مقدار بالای TSH در آزمایش خون میتواند نشاندهندۀ نارسایی تیروئید و کمبود مقدار کافی از هورمون تیروئید برای حفظ عملکرد طبیعی بدن باشد. در مقابل، مقدار پایین TSH میتواند نشاندهندۀ تولید بیش از حد هورمون تیروئید باشد.
درمان پرکاری و کمکاری تیروئید
چگونگی درمان با توجه به نوع اختلال در عملکرد تیروئید متفاوت است.
مبتلایان به کمکاری تیروئید به درمان جایگزینی هورمونهای تیروئید نیاز دارند. درمان پرکاری تیروئید با کاهش تولید هورمونهای تیروئید انجام میشود. در بسیاری از موارد، داروها برای مهار کردن ترشحات غدۀ تیروئید تجویز میشود.ممکن است برخی از بیماران تا زمانی که مقدار هورمون تیروئید آنها کاهش یابد، موقتاً نیازمند داروهای دیگر برای مقابله با اثرهای هورمون تیروئید بیش از حد در بدن باشند. هنگامی که منبع افزایش تولید هورمون تیروئید مشخص شد، ممکن است درمان با ید رادیواکتیو برای از بین بردن محل تولید بیش از حد تجویز شود.
استرادیول چیست ؟
این آزمایش میزان استرادیول (E2) نوعی از استروژن که به طور عمده توسط تخمدانها ساخته میشود را اندازه گیری میکند. استرادیول در ایجاد سیستم تولید مثل زنان از جمله رحم، لولههای رحمی، واژن و پستان نقش اساسی دارد. میزان استرادیول در زنان در طی سالهای باروری بیشتر است و پس از یائسگی تقریبا صفر است.
سایر استروژنها شامل استرون و استریول هستند. استرون اصلیترین استروژن ساخته شده در دوران یائسگی است. در مردان، استرادیول در طول زندگی، به میزان متوسط توسط بیضهها ترشح میشود.
پروژسترون چیست؟
یکی از هورمونهای جنسی زنانه است. این هورمون یک استروئید بیست و یک کربنه است. پروژسترون در طی چرخه تخمک گذاری طبیعی از جسم زرد ترشح میشود و قطع آن موجب شروع قاعدگی میشود. در زمان بارداری نیز این هورمون ترشح میشود. مقدار اندکی هم از غده فوق کلیوی آزاد میشود. از پروژسترون در پزشکی در پیشگیری از حاملگی، سقط، درمان آمنوره، هورمونتراپی در زنان یائسه و ... استفاده میشود. هورمونهای تیروئید در عملکرد رضایتبخش سیستمهای مختلف بدن نقشی حیاتی دارد.
اختلال در سطح هورمونهای تیروئید میتواند هورمونهای بارداری، چرخۀ تخمک گذاری و عادت ماهانۀ زنان را تحت تأثیر قرار دهد. این موضوع میتواند منجر به اختلال در تخمکگذاری و مشکلات باروری شود.
آزمایش پرولاکتین چیست؟
آزمایش پرولاکتین به دلایل زیر انجام می شود :
برای تعیین دلیل ترشحات غیرطبیعی پستان، پریود نشدن خانم یا باردار نشدن خانم. در آقایان هنگامی که احتمال وجود مشکل در غده هیپوفیز باشد، این آزمایش انجام می شود. همچنین هنگامی که تمایل جنسی در مرد کم باشد یا در هنگام نعوظ مشکل وجود داشته باشد، برای بررسی مقدار پرولاکتین، آزمایش انجام می شود. همچنین هنگامی که مقدار تستوسترون در آقایان پایین است نیز این آزمایش انجام می شود.همچنین برای بررسی این که تومور موجود در غده هیپوفیز، پرولاکتین زیادی تولید می کند یا خیر، این آزمایش انجام می شود.
آماده شدن برای آزمایش پرولاکتین
پیش از انجام آزمایش پرولاکتین ، به مدت چند ساعت چیزی نخورید (نه غذا و نه نوشیدنی)آزمایش پرولاکتین معمولا سه ساعت بعد از بیدار شدن شما انجام می شود (بین ساعت هشت و ده صبح )استرس احساسی یا ورزش های تنش زا پیش از انجام آزمایش، باعث افزایش سطح پرولاکتین می شوند. بنابراین پزشک از شما می خواهد نیم ساعت استراحت کنید.تحریک نوک پستان باعث افزایش مقدار پرولاکتین می شود.
بررسی ویتامین دی 3
کمبود ویتامین D در سنین باروری امری شایع است. مطالعات اخیر نشان می دهد که کمبود ویتامین D با کارکردهای ضعیف تولید مثل در زنان و مردان سنین باروری همراه است.کمبود ویتامین D که به عنوان سطح سرمی کمتر از 20 نانوگرم در میلی لیتر در نظر گرفته می شود, در سنین باروری شایع است و کمبود ویتامین D در عملکردهای تولید مثل مانند سندرم تخمدان پلی کیستیک, فیبروم رحمی, پارامترهای نامناسب اسپرم و در شکست درمان IVF نقش دارد, بنابراین مکمل ویتامین D در درمان ناباروری زنان و مردان توصیه می شود.